Jest to przewlekła choroba bakteryjna. Pałeczki wywołujące ją są odporne na wiele czynników środowiskowych, jak wahania temperatury oraz pH (zarówno niskie jak i wysokie ich wartości). Bakterie dzielą się powoli (przez co rozwój choroby nie jest gwałtowny), a ich przeżywalność przetrwalnikowa wynosi do trzech miesięcy, albo i dłużej.
Do zakażenia najczęściej dochodzi przez układ pokarmowy (karmienie zakażonym pożywieniem, obgryzanie zakażonej, martwej ryby, spożywanie martwej materii organicznej itp.), skrzela oraz skórę (uszkodzoną urazami lub innymi chorobami). Mykobakterioza przenoszona jest także przez matkę na potomstwo.
Z uwagi na zbyt późną diagnozę i stopień zaawansowania choroby jest ona jedną z najbardziej śmiertelnych i niebezpiecznych chorób. W początkowej fazie choroba przebiega praktycznie bezobjawowo. Z czasem zakażenie postępuje – atakowane są organy wewnętrzne (tworzą się na nich szaro-białawe ziarniniaki powodujące obrzęki tych narządów), układ kostny (deformacji ulega kręgosłup ryby).
Próby leczenia są z reguły nieskuteczne, a nie tylko chore, z widocznymi objawami ryby są zagrożeniem. Potencjalnie zdrowe, bez widocznych objawów mogą okazać się nosicielami pałeczek i być źródłem zakażenia lub choroba uaktywnić może się u nich po dłuższym czasie (pałeczki często przebywają w organizmie żywiciela w fazie uśpionej).
Choroba trudna do wyleczenia, gdyż objawy, które potwierdzają ją, są już zaawansowane, organy wewnętrzne wyniszczone, a pałeczki odporne są na większość antybiotyków.
Można próbować leczyć rybkę, ale istnieje mała szansa powodzenia. Kiedy kuracja nie przynosi oczekiwanych rezultatów, należy wyeliminować wszystkie ryby z zakażonego akwarium (poddać je eutanazji), a zbiornik zdezynfekować.
Chore ryby na czas kuracji przenosimy do oddzielnego akwarium (w kontakcie z zakażonymi rybami używamy rękawic ochronnych).
KANAMYCYNA i WITAMINA B6 – dawkowanie antybiotyku: dodajemy do pożywienia 10mg na 100mg karmy (podajemy przez 10 dni) lub dodajemy 10mg na każdy litr wody, dawkowanie witaminy (można zastosować witaminy kupione w aptece) 1 kropla na 20l wody, kąpiel stosujemy przez 30 dni.
Przed przystąpieniem do dezynfekcji należy zastosować rękawice ochronne (powinny być używane podczas kontaktu ze skażonym sprzętem, zbiornikiem, wodą oraz rybami).
Pałeczki są odporne na dezynfekcję wybielaczami, środkami zawierającymi chlor czy związki amoniowe. Wrażliwe są na 60-85% alkohol.
Wszystkie urządzenia (szczególnie wkład filtru), podłoże, elementy dekoracyjne, akwarium dezynfekujemy (wcześniej możemy je umyć/wygotować) spryskując alkoholem i pozostawiając do wyschnięcia. Następnie wszystko należy jeszcze raz dokładnie umyć. Do dezynfekcji można użyć alkoholu izopropylowego, środku antyseptycznego o zawartości alkoholu minimum 60% czy spirytusu salicylowego.
Po powyższych czynnościach należy dokładnie umyć ręce w 70% alkoholu izopropylowym (płynie antyseptycznym) oraz mydle bakteriobójczym.
