Choroby ryb akwariowych i ich leczenie

Najlepszym sposobem leczenia wszelkich chorób ryb, tak samo jak i w przypadku ludzi, jest zapobieganie im. Powstawanie chorób u ryb jest zwykle skutkiem zaniedbań, jakich dopuszcza się ich właściciel.

Zapobiegać chorobom ryb to znaczy:

• nie przerybiać zbiornika: zapewniamy odpowiednią ilość wolnej przestrzeni dla każdego podopiecznego;
• dbać o dobrą jakość wody: na jakość wody wpływa jej odpowiedni skład chemiczny (należy go systematycznie kontrolować poprzez zastosowanie odpowiednich zestawów testowych, które wskażą nam zawartość amoniaku, azotynów, azotanów w wodzie oraz jej pH czy twardość) oraz jej czystość (niezbędne są systematyczne podmiany części wody, czyszczenie podłoża ze zgniłych resztek, usuwanie uszkodzonych części roślin);
• utrzymywać odpowiednią temperaturę wody: gwałtowne wahania temperatury źle wpływają na większość gatunków ryb;
• dobierać rybki pod względem ich zachowania oraz preferowanych przez nie warunków: usposobienie poszczególnych gatunków znacząco wpływa na samopoczucie pozostałych towarzyszy, poziom ich stresu, możliwość pobierania pokarmu oraz prawidłowy rozwój;
• karmić umiarkowanie urozmaiconym pożywieniem: nie ograniczamy się jedynie do suchego pokarmu, od czasu do czasu podajmy rybkom żywy lub roślinny;
• nabywać ryby, rośliny czy innych mieszkańców akwarium tylko z pewnych źródeł: większość chorób przenoszonych jest przez nowo nabyte ryby, rośliny, ślimaki, plankton czy nawet pożywienie, którym karmimy podopiecznych (skażone rureczniki, larwy ochotki itp.);
• przeprowadzać kwarantannę dla nowo zakupionych okazów zarówno ryb, jak i roślin, czy innych zwierząt akwariowych: wyłapując zawczasu choroby nowych lokatorów w osobnym akwarium nie narażamy fauny i flory w zbiorniku podstawowym;
• chronić mieszkańców akwarium przed truciznami mogącymi dostać się do wody z zewnątrz: zbiorniki ramowe odpowiednio zabezpieczamy przed dostaniem się do wody trujących składników z ram, kitów, farb, w pomieszczeniu z akwarium nie stosujemy środków owadobójczych, unikamy stosowania jakichkolwiek aerozoli, palenia papierosów oraz kontaktu metalowych przedmiotów z wodą w zbiorniku, trujący jest także świeży cement, którym możemy spajać podwodne groty;
• obserwować podopiecznych i przenosić chorych do oddzielnego zbiornika: wszelkie anormalne zachowania ryb mogą wskazywać na ich zachorowanie, a wcześnie wykryte schorzenie można z powodzeniem wyleczyć w większości przypadków.

Pomimo zachowania wszelkich środków ostrożności może się jednak zdarzyć, że ryby zaczną chorować. Wówczas ważne jest, żeby daną chorobę właściwie zdiagnozować oraz ustalić jej przyczynę. Następnym krokiem powinna być eliminacja problemu i przystąpienie do leczenia odpowiednimi medykamentami lub preparatami.

Pierwsze objawy chorób u ryb

Oczywiście nie sposób opisać wszystkich symptomów chorób tym bardziej, że większość objawów nie jest charakterystyczna dla poszczególnych schorzeń. Jednak można zaobserwować pewne zmiany, które ewidentnie wskazują na nieprawidłowości w funkcjonowaniu naszego akwarium. Należą do nich:

• zmiana ubarwienia ryb (może być spowodowane nadmiernym oziębieniem lub ogrzaniem wody),
• pokrycie ciała wysypką,
• sklejenie lub postrzępienie płetw,
• zmętnienie lub owrzodzenie skóry,
• wykwity guzkowe lub plamiste,
• zaczerwienienie okolicy odbytu,
• niesymetryczność i wychudzenie ciała,
• wysadzenie gałki ocznej,
• zmiany w zachowaniu: ukrywanie się, nieprzyjmowanie pokarmu (może wskazywać na niestrawność spowodowaną monotonnym pokarmem), chwiejne lub skokowe pływanie, ocieranie się o przedmioty w akwarium (może wskazywać na ospę rybią),
• jeżeli ryby przebywają blisko powierzchni wody, łapczywie połykając powietrze - przyczyną najprawdopodobniej jest niedobór tlenu w wodzie, nagromadzenie w niej dwutlenku węgla lub wzrost stężenia szkodliwych substancji,
• jeżeli ryby przebywają w pobliżu grzałki - temperatura w akwarium jest za niska,
• na schorzenia pęcherza pławnego wskazuje przebywanie w pobliżu dna ryb żyjących pod powierzchnią wody,
• na zakwaszenie (pH<5) lub alkalizację (pH>8) wody wskazują: ryby są podniecone, przebywają blisko powierzchni, próbują wyskoczyć z akwarium, ich skóra ciemnieje i pokrywa się śluzem, gwałtowny skok pH może powodować śmierć ryb,
• puchlinę wodną mogą wskazywać - znaczne pogrubienie ciała, nastroszenie łusek, wysadzenie gałek ocznych.

Szybka diagnoza choroby

Pomocne w diagnozowaniu poszczególnych objawów oraz ustaleniu ich przyczyn niech będzie poniższe zestawienie. Klikając na konkretną chorobę w tabeli uzyskasz więcej informacji o niej włączając sposoby leczenia.

Poniższe zestawienie zostało podzielona na kilka grup:

Dezynfekcja akwarium i roślin

Do dezynfekcji akwarium oraz sprzętu i urządzeń służy formalina, nadmanganian potasu oraz rivanol. Można również zastosować wodę utlenioną. Rośliny akwariowe dezynfekujemy nadmanganianem potasu. Kawałki drewna użyte do dekoracji podłoża gotujemy przez kilka godzin. Siatkę do odławiania chorych ryb należy stale trzymać w nasyconym roztworze soli kuchennej. Po dokonanej dezynfekcji pamiętamy o kilkukrotnym przepłukaniu zbiornika, sprzętu czy urządzeń bieżącą wodą wodociągową.