Są to zbiorniki, w których bytują wspólnie ryby i rośliny z różnych rodzin, rodzajów i gatunków. Wybierając poszczególnych mieszkańców naszego akwarium kierujemy uwagę głównie na walory zewnętrzne ryb i roślin (wygląd i sposób zachowania się w akwarium - kolorystyka, kształt, sposób poruszania się), głębokość ich występowania w środowisku naturalnym (aby w akwarium nie pozostawić przestrzeni wolnej od ryb) itp. Jednak należy pamiętać, że w zbiorniku takim można pielęgnować jedynie ryby i rośliny o zbliżonych wymaganiach w stosunku do wody, światła, temperatury, wielkości przestrzeni życiowej i odżywiania. Nie należy więc umieszczać tutaj ryb drapieżnych (słabsze ryby będą się ukrywały przed nimi, będą okaleczane a nawet zjadane przez nie), ryb rozgrzebujących podłoże lub zjadających rośliny. Należy również pamiętać, że większość ryb najlepiej czuje się wśród osobników własnego gatunku. Dlatego, w akwarium ogólnym powinno się znajdować kilka jednogatunkowych stadek, niż kilkanaście ryb, każda z innego gatunku.
Są to zbiorniki specjalnej funkcji, w których ryby przystępują do tarła, rozwija się zapłodniona ikra i w którym wychowujemy narybek. Powinno być ono niskie, do 25 cm wysokości, dość szerokie - około 40 cm i długie na 40-80 cm (wymiary te odpowiadają wymaganiom większości gatunków ryb oraz zapewniają łatwą obsługę). Najlepiej, żeby był to klejony, całkowicie szklany zbiornik, musi być odpowiednio ogrzany (prócz grzałki, filtru i napowietrzacza, powinien być używany termoregulator), oświetlony (światło nie powinno być zbyt mocne - wystarczy światło dzienne oraz słaba żarówka). Należy pamiętać, że dla narybku szkodliwe są gwałtowne zmiany oświetlenia. Dla większości gatunków ryb w takim akwarium nie budujemy żadnego podłoża, dla innych przygotować należy drobny żwirek, wygotowany torf, korzenie, kamienie, skorupę orzecha kokosowego lub doniczkę. Jeżeli chodzi o roślinność, to wystarczy pęk mchu jawajskiego lub wywłócznika. Akwaria takie powinny być również wyposażone w ruszty ikrowe (chronią one ikrę i wylęg przed kanibalizmem rodziców). Można tutaj również stosować różne techniki stymulacji tarła.
Są to akwaria, w których odwzorowujemy naturalne środowisko wodne zapewniające równowagę biologiczną (w zbiorniku sztucznym stan równowagi jest nieosiągalny, ale akwaria takie najwierniej naśladują naturalne środowisko). I tak możemy odtworzyć środowisko dla ryb żyjących w strumieniach, w jeziorach itp. kierując się wiadomościami i opisami poszczególnych gatunków ryb i roślin o ich pochodzeniu.
Zapewniamy tutaj wybranemu gatunkowi optymalne warunki życiowe mogąc w ten sposób obserwować jego zachowanie w środowisku niewiele odbiegającym od naturalnego.
Przy jego zakładaniu musimy pamiętać, że jeśli chcemy trzymać w akwarium ryby z jednego kontynentu, powinny one zamieszkiwać podobne siedliska naturalne (nie należy mieszać ryb pochodzących z różnych środowisk wodnych np. z bystrych strumieni Andów i wód sawann brazylijskich).
Jeżeli nawet nie ma problemu z pozyskaniem ryb i roślin, kłopot pojawia się w momencie aklimatyzacji ich w sztucznym środowisku. W tym przypadku akwarium powinno być minimum średnie (50-100 litrów), woda powinna być stale przewietrzana, filtrowana oraz często wymieniana. Szczególną trudność napotkamy przy hodowli ryb pochodzących z górskich strumieni (konieczność stałego ruchu wody i oziębiania jej). W okresie zimowym w akwariach krajowych należy zwrócić uwagę na zimowanie ryb zgodnie z naturalnymi wymaganiami - obniżenie temperatury do 4-8 °C. Należy jednak pamiętać, że w tych warunkach większość roślin zginie, część przewegetuje a tylko nieliczne przetrwają w dobrej formie do wiosny.
Wyobrażając sobie i mówiąc o akwarium mamy przed oczami najczęściej prostokątne - proste lub profilowane - zbiorniki, kt&´re różnią się między sobą jedynie wielkością i ich wnętrzem, a właściwie twórczą inwencją ich właścicieli. Jednak konkurencyjność wśród producentów umożliwia nam obecnie szeroki wybór akwariów zarówno pod względem kształtu, koloru, jak i ceny. W poniższym artykule pozwolimy sobie zapoznać was z szeroką gamą dostępnych produktów na krajowych oraz zagranicznych rynkach.
Zanim jednak przejdziemy do opisu poszczególnych produktów warto nieco zatrzymać się przy tym w jaki sposób są produkowane i z jakich materiałów.
Rodzaje szkła do produkcji akwariów:
Tak więc rodzaj użytego do produkcji szkła ma wpływ na zabarwienie szyb: od różnych odcieni koloru zielonkawego (zwykły float) do całkowicie bezbarwnego (np. OptiWhite lub ExtraClear Plus).
Natomiast o grubości szyb zbiornika decydują międzynarodowe normy DIN 32622 - ma to zapobiec ryzyku związanemu z powstającymi w akwarium naprężeniami. Grubość szyby, użytej do budowy akwarium, uzależniona jest tylko od dwóch wielkości - długości i wysokości zbiornika (wysokości słupa wody). Przy produkcji zbiorników o długości przekraczającej 250cm stosuje się grubszą szybę na dno akwarium w stosunku do jego ścian bocznych. Ściany zbiorników często posiadają, jeżeli jest to konieczne, dodatkowe specjalne listwy wzmacniające montowane na przedniej i tylnej ścianie oraz wzmacniające poprzeczki.
Wszystkie krawędzie akwarium są precyzyjnie wykonane - szlifowane i polerowane, aby zapobiec ewentualnym skaleczeniom.
Szyby łączone są za pomocą specjalnych klei akwarystycznych, jak silikon czy kleje na bazie szkła wodnego.
W zależności od użytego rodzaju kleju oraz wielkości zbiornika stosuje się spoiny cienkie (szyby praktycznie przylegają do siebie), grubsze, pojedyncze, podwójne. Ważne jest, żeby klej zawsze rozprowadzony był równomiernie i był bio-neutralny. Również i tutaj mamy do czynienia z różnymi kolorami połączeń, np.: czarny, biały, transparentny.
Polscy producenci akwariów, a jest ich niesamowicie dużo, oferują szeroką gamę produktów:
typowy, klasyczny zbiornik o czterech prostokątnych ścianach i dnie. Dostępne są w całej gamie rozmiarów, od wysokich do niskich, od szerokich do wąskich. Minimalny rozmiar - 12l, maksymalny do 960l.
zbiornik o czterech ścianach z profilowaną przednią szybą (odpowiednio wygiętą) i dopasowanym dnem. W zależności od kształtu frontowej ściany wyróżniamy:
Akwaria owalne - przednia ściana jest półokrągła. Dostępne rozmiary od 23l do nawet 960l.
Akwaria falowane- przednia ściana jest w kształcie fali.
zbiornik ten wykonany jest z dwóch ścian: tylnej oraz przedniej profilowanej w całości (odpowiednio wygiętej).
są to zbiorniki z sześcioma ścianami: przednia szyba została ścięta, dzięki czemu pojawiły się dwie, dodatkowe ściany narożnikowe. Celem tego zabiegu jest uwydatnienie głębi podwodnego świata. Zbiorniki te są dostępne w rozmiarach 54l do 200l.
jest to zbiornik o trzech ścianach, przy czym ściana frontowa jest profilowana - półokrągła lub półowalna (odpowiednio wygięta). Ich kształt umożliwia ustawienie w kącie / narożniku oraz zapewnia niezwykłą głębię obrazu. Zbiorniki te dostępne są w rozmiarach 70l - 410l.
zbiorniki te posiadają sześć ścian, wszystkie są tego samego rozmiaru. Są to małe zbiorniki, dostępne w rozmiarach od 17,5l do 52,5l.
Typu cube - wszystkie boki tego akwarium są równe, łącznie z dnem - swoją formą przypominają kostkę. Dostępne są zbiorniki już od 4l nawet do 216l.
Kolorowe - szyby są najczęściej koloru czerwonego, zielonego, żółtego lub niebieskiego, a zbiorniki niewielkich rozmiarów.
Kule - bardzo małe zbiorniki, które nie nadają się do przetrzymywania w nim żadnego gatunku ryb.
Oczywiście oprócz opisanych powyżej kształtów zbiorników, zagraniczne firmy oferują szeroką gamę produktów dekoracyjnych. I tutaj wyobraźnia projektantów nie zna granic, szczególnie w przypadku zbiorników małych, tzw. nano (do 40l).
Mamy do wyboru zbiorniki ozdobione wymyślnymi ramkami oraz elementami dekoracyjnymi, które wchodzą w skład zestawu o dźwięcznych nazwach: „miasto”, „mój ogródek”, „rybka”, „baronowa kolumna” itd. Są to zestawy pochodzące z linii Aqua Deco firmy Zolux, które raczej przeznaczone są bardziej do ozdoby niż hodowli ryb (pojemność tych akwariów to około 6l). Podobnie jest z linią Bamboo - zbiorniki, z wykończeniami drewnianymi lub Art’Line - akwaria o fikuśnych kształtach przypominających serce czy jabłko.
Inną firmą specjalizującą się w produkcji dekoracyjnych zbiorników jest Hagen, która stworzyła nowoczesną oraz stylową linię Fluval EDGE. Jest to kompletny zestaw nano zbiornika, w skład którego wchodzą: akwarium, szczelna pokrywa, oświetlenie typu LED, filtr oraz uzdatniacze wody. W tym przypadku zbiornik opatrzony jest swoistą obudową - eleganckim stojakiem słupkowym, który kryje w sobie wszystkie urządzenia, okablowanie oraz umożliwia obserwację pupili od góry czy wypełnienie zbiornika po brzegi. Niewątpliwymi wadami tego rozwiązania jest utrudniony dostęp do środka oraz czyszczenie zbiornika (tylko drewnianą obudowę można zdjąć - górna szyba przymocowana jest na stałe).
Pomijając już akwaria dekoracyjne, zagraniczni producenci oferują nam także specjalistyczne zbiorniki, z wydzielonym miejscem w jednym z narożników na dodatkową komorę przelewową - tzw. sumpy. A wszystko to za sprawą japońskiej firmy ADA (Aqua Design Amano), która w swojej ofercie ma także zbiorniki typu „waterfall”. Przeznaczone są one przede wszystkim do uprawy emersyjnej roślin, a ich konstrukcja opiera się o półki szklane (2 lub 3 poziomy), przez które cały czas przepływa woda z góry na dół (jak wodospad). Dno zbiornika można dodatkowo zaaranżować dla ryb (dostępna głębokość 12 lub 17cm).
Opisane w tym artykule akwaria nie wyczerpują w całości dostępnej oferty. Są to zbiorniki, które bez trudu możemy nabyć w polskich sklepach akwarystycznych.
Akwarium holenderskie jest jednym ze stylów aranżacji zbiornika. Technika ta polega na stworzeniu czegoś w rodzaju podwodnego ogrodu, gdzie główny akcent położony jest na żywe rośliny, a ryby są jedynie uzupełnieniem.
Jest to jeden z najstarszych stylów dekoracji akwarium i wywodzi się z Holandii, gdzie w 1930r. założone zostało Holenderskie Stowarzyszenie Akwarystów. Jego głównym celem było propagowanie akwarystyki przy pomocy stosownych publikacji. Efektem tego było powstanie pierwszych zbiorników typowo roślinnych oraz szersze rozpowszechnienie tej techniki. Gwałtowna popularność tego typu zbiorników spowodowała, że w 1956r. został wydany biuletyn ze ścisłymi wytycznymi niezbędnymi do stworzenia akwarium holenderskiego. W 1964r. odbył się pierwszy konkurs na najpiękniejsze akwarium holenderskie. Obecnie tradycja konkursów jest nadal praktykowana w ramach NBAT (Nederlandse Bond Aqua Terra) - organizacji zrzeszającej około 110 stowarzyszeń akwarystycznych na terenie kraju. Konkurs jest wieloetapowy i obejmuje następujące kategorie: woda słodka (akwarium towarzyskie, akwarium roślinne ze zwierzętami, akwarium gatunkowe), woda morska (akwarium towarzyskie, akwarium gatunkowe), terrarium (towarzyskie i gatunkowe), staw (towarzyski, roślinno-zwierzęcy, gatunkowy).
Typowe akwaria holenderskie cechuje szczelne zabudowanie drewnianą szafką w taki sposób, że tylko szyba frontowa jest widoczna (efektem tego jest dodatkowe uwypuklenie głębi). Wszelkie elementy techniczne są niewidoczne - ulokowane w szafce poniżej, zabudowane od góry (np. oświetlenie) lub sprytnie zamaskowane w zbiorniku.
Co do urządzeń technicznych i wyposażenia praktykuje się wykorzystanie:
Główne założenia aranżacji akwarium w stylu holenderskim to różnorodność, kontrast w fakturze, strukturze, wysokości roślin, kolorze ich liści z zastosowaniem perspektywy, kilku planów, symetrii, wyodrębnieniu jak największej głębi. Jednym słowem wszystko ma się harmonijnie uzupełniać i pasować do siebie. Aranżacja zależy od wyobraźni autora, jednak podlega twardym regułom.
W akwariach holenderskich około 80% powierzchni dna powinno być obsadzone roślinami. Najczęstszymi gatunkami roślin stosowanymi do tego typu aranżacji są rośliny łodygowe. Aleje zazwyczaj tworzone są z niskich gatunków, o subtelnym kolorze. Należą do nich: niskie odmiany nadwódki szerokolistnej (Hygrophila Corymbosa), nadwódki trójkwiatowej (Hygrophila Difformis), stroiczki kardynalskiej (Lobelia Cardinalis), jaszczurca pochylonego (Saururus Cernuus), żabienicy delikatnej (Echinodorus tenellus), Staurogyne Repens. Gatunkami dobrze prezentującymi się na pierwszym planie są: zwartka wendta (Cryptocoryne Wendtii ), zwartka becketta (Cryptocoryne Beckettii ), zwartka wlkera (Cryptocoryne Walkerii ), Cryptocoryne Lucens, Cryptocoryne Lutea, gwiezdnik okółkowy (Eustralis Stellata), gwiazda wodna (Pogostemon Helferi), Pogostemon Erectus. Środkowy plan dobrze jest aranżować przy pomocy: alternatery reineka (Alternanthera Reineckii), amanii senegalskiej (Ammania Senegalensis), amanii wysmukłej (Ammania Gracilis), rotali okrągłolistnej (Rotala Rotundifolia), ludwigii drobnej (Ludwigia Arcuata), ludwigii glandulosa, ludwigii brevipes. Natomiast do gatunków skupiających uwagę należą m.in.: limnofila wodna (Limnophila Aquatica), nadwódka szerokolistna (Hygrophila Corymbosa), żabienica amazońska (Echinodorus Amazonicus), grzybień egipski (Nymphaea Lotus), onowodek kędzierzawy (Aponogeton Rigidifolius), onowodek kłączowy (Aponogeton Rigidifolius). Należy jednak pamiętać, że powinniśmy wybrać tylko jeden gatunek skupiający uwagę w całej aranżacji, a roślin „czerwonych” używamy bardzo oszczędnie.
Projektując ogród podwodny w stylu holenderskim należy pamiętać, że dobry układ daje możliwość podziwiania go z różnych perspektyw, pod różnymi kątami (z lewej lub z prawej strony, od frontu). Należy także mieć na uwadze, że całość musi być w dobrej kondycji, odpowiednio przycięta, schludna i uporządkowana, a samo stworzenie takiego stylu i jego utrzymanie nie należy do łatwych i szybkich zadań.
Akwarium w stylu naturalnym jest aranżacją inspirowaną bezpośrednio naturą, sposobem idealistycznego przechwycenia całego jej piękna. Ojcem tego stylu jest Takashi Amano, który w 1980 roku po raz pierwszy zaprezentował zbiornik utrzymany właśnie w takim duchu i do dnia dzisiejszego jest ekspertem w tej dziedzinie. Tak naprawdę zastosował on w swoich projektach przechwycony z japońskiej kultury i sztuki pogląd na świat i estetykę zamykający się w dwóch słowach: „wabi sabi”. To właśnie ten trend filozofii z domieszką nowoczesnego stylu dominuje w akwariach naturalnych.
W przeciwieństwie do akwariów holenderskich tutaj zbiornik powinien być w pełni otwarty - niezabudowany oraz powinien być wykonany ze szkła typu opti white (o obniżonej zawartości żelaza). W tym przypadku również główny nacisk kładziemy na długość zbiornika, a nie na jego wysokość.
W przypadku tego stylu wszelkie urządzenia akwarystyczne powinny być sprytnie zamaskowane - zarówno w samym akwarium, jak i poza nim. Tło powinno być białe, niebieskie lub biało-niebieskie, umieszczone za akwarium. Co do podłoża, wykorzystywany jest biały, szary brązowy lub niebieskawo-czarny piasek lub drobny żwirek o jednorodnym kolorze - zazwyczaj brązowym. Tutaj również pod podłożem stosuje się dodatkowe nawożenie w postaci gliny, laterytu, ziemi ogrodowej lub odpowiednich mieszanek.
Akwarium naturalne to miniaturowy i wyidealizowany kawałek naturalnego ekosystemu zamknięty w szklanym zbiorniku. Tutaj inspiracji dostarcza sama przyroda, jednak aranżacja nie ma stanowić jej kopii, a sam układ kieruje się pewnymi zasadami.
Cała aranżacja w stylu naturalnym ma na celu przedstawienie widzowi wystroju w pełni zrównoważonego pomiędzy jego poszczególnymi elementami: układem, roślinami i rybami. Takie akwarium powinno przede wszystkim koić duszę i relaksować umysł osoby oglądającej, a jednocześnie zaskakiwać i nieustannie przyciągać wzrok.